Kapadokya'yı görmeden olmaz

Dünya Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’ye 1982’de imzacı olan Türkiye, ilk defa 1985 yılında İstanbul’un tarihi alanları ile Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı) listeye dahil oldu. Nevşehir Kapadokya bölgesi, Türkiye gezisinde mutlaka görmeniz gereken yerlerin başında geliyor. Tüm destinasyonlarda yani turizm tanıtımlarında en çok yer alan Kapadokya-Ürgüp -Peri bacaları- balonla turların yer aldığı büyüleyici doğa yapısıyla tarih, kültür ve inanç turizmi değerleri açısından dünyada tek örnek diyebilirim. Peribacalarının buna eklenmesiyle Kapadokya dünya turizminin gözde merkezlerinden biri ve gerçekten muhteşem. Nevşehir' de göreceğiniz birçok doğa harikası yerler bulunmakta mesela Türkiye'nin 14 km uzunluğundaki en büyük kanyonlarından olan Ihlara Vadisi, Kapadokya, Göreme, Ürgüp, Avanos, Kapadokya' nın kapısı Uçhisar, Etnografya Müzesi'nin bulunduğu Türkiye'nin soğuk hava deposu olarak adlandırılan Ortahisar, Narlıkuyu Krater Gölü, Derinkuyu veya Kaymaklı Yer altı şehri, Paşa bağları, Göre Kasabası, Çavuşin Köyü Nevşehir' de görmeniz gereken doğa harikaları. Bunların dışında Kapadokya'da Hıristiyanlık tarihiyle ilgili önemli eserler, kayalara oyulmuş iki yüz elliden fazla kilise ve manastırlar görebilirsiniz. Zelve; eğitim veren manastırların bulunduğu Kapadokya' nın en önemli yerlerinden. Üzümlü, Balıklı ve Geyikli Kiliselerini görmenizi öneriyorum. Tokalı Kilise, Kızlar (Rahibeler) Manastırı, Elmalı Kilise, Aziz Barbara Kilisesi, Aziz Basil Şapeli, Azize Barbara Şapeli, Yılanlı Kilise (Aziz Onuphrius Kilisesi), Azize Catherine Kilisesi, Kılıçlar Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi, Aziz Eustathius Kilisesi, Karanlık Kilise, Çarıklı Kilise, El-Nazar Kilisesi, Kadir Durmuş Kilisesi, Yusuf Koç Kilisesi, Yamanlı Kilise ve Saklı Kilise Kapadokya açık hava müzesinde ziyaret edebileceğiniz önemli ibadet alanları.

Erciyes, Melendiz, Güllüdağ ve Hasandağı jeolojik dönemlerde volkanik dağlar olduğu için lavlarını püskürtmeleriyle yağmur, rüzgar gibi hava şartlarının etkisiyle değişerek şimdiki durumunu meydana getirmiş. Peribacası oluşumları, vadi yamaçlarından inen sel sularının tüflerden oluşan sert kayaların çatlamasına, kopmasına veya aşındırmasıyla ortaya çıkmış ne enteresan değil mi? Alt bölümlerde bulunan ve daha kolay aşınan malzemenin derin şekilde oyulmasıyla yamaç gerilemiş, böylece üst kısımlarında bulunan şapka sayesinde aşınmadan korunan konik biçimli gövdeler meydana gelmiş.Daha çok Ürgüp civarında bulunan peribacaları, konik gövdeli ve tepe bölümlerinde bir kaya bloğu bulunuyor. Üç güzeller peri bacaları ile ünlü Paşa bağları bu oluşumun en güzel örneklerini görebileceğiniz yerler.Melendiz Çayı' nın oluşturmuş olduğu nehir yatağında Ihlara Vadisi, Şekiller vadisi olarak geçen Dervent Vadisi, Göreme sınırları içerisinde yer alan, erozyona en çok maruz kalmış bu nedenle de diğer peribacalarından daha farklı görünümlere sahip olan Ak Vadi ya da bir diğer adı ile Aşk Vadisi, Kapadokya bölgesinin en muhteşem güvercinliklerini Gomeda ve Üzengi çaylarının üzerindeki Gomeda vadisi, yanardağ ağzı olan ve jeotermal suya sahip Narlı göl, Kapadokya’nın en büyük peribacalarının bulunduğu Paşa bağları ya da bir diğer adı ile Keşişler Vadisi, 5600 metrelik Zemi Vadisi, Göreme' ye 15 daikikalık uzaklıkta Devrent yani Hayal Vadisi doğa güzelliklerinin en güzel örnekleri.

Alacahöyük, Suluca Karahöyük, Acemhöyük, Hasan Dağı'nın patlayışını tasvir eden dünyanın en eski peyzaj freski bulunan Çatalhöyük, eski Rum - Türk köyü olan ve 1923 mübadelesine kadar Türklerin ve Rumların birlikte yaşadığı Ürgüp - Mustafa Paşa Köyü, çömlek yapımını görüp, yapmayı deneyebileceğiniz Avanos, emniyet ve güvenlik sistemleriyle, Kaymaklı Yer altı şehri yerin 20 metre altı olan inanılmaz doğa harikası bir şehir. 8 katlı ve 5000 kişi kapasiteli, ilk 4 katını gezebiliyorsunuz. Havalandırma sistemleri, hava dolaşımı tünelleriyle, zemindeki kuyularıyla çöp toplama mekanizmalarıyla dünyada başka bir örneği bulunmayan yer altı şehirleri Kapadokya'nın en önemli kültürel zenginliğidir. Mazı yer altı şehrinin girişinde Frigler'e ait tapmak ve Kibele'nin kutsal işaretlerine, Derinkuyu yer altı şehrinde Hititler' e ait kartal heykeline rastlanmış. Bu arada Kapadokya' nın mağaraları da bir o kadar önemli hele de Civelek Mağarası bölgenin en eski yerleşimi. Mağaraya 14 metre uzunluğunda aşağıya doğru uzanan bir galeri vasıtasıyla inebilirsiniz. Gürlek Tepe ' de bulunan mağara kalkerli yapılardan oluşmuştur.

Kapadokya' ya düzenlenen turlarda balon turları çok önemli, bence mutlaka yapılmalı. Fakat son zamanlarda euro çok arttığı için yerli turistler için inanılmaz yüksek. İnsanın hayatında mutlaka denemesi gereken bir deneyim. Şehri havadan keşfetmek inanılmaz bir duygu sabahın erken saatlerinde gün doğumunu görebilmek şahane bir his. Balon turu yapan birkaç firma var sabah erken saatte sizi otelinizden alıyor, açık büfe kahvaltıya götürüyor balonların kalkacağı yere götürüyorlar 60 ve 90 dakikalık uçuşları bulunuyor. 10 - 16 kişilik balonların hazırlanışını görüp uçuş için sizi hazırlıyorlar.

Nevşehir, Kaymaklı Yer altı Şehri, Derinkuyu, Çavuşin Köyü, Avanos, Narlıkuyu Krater Gölü, Göreme, Kapadokya, Ihlara Vadisi, Ürgüp, Ortahisar, Uçhisar, Göre Kasabası gördüğüm, en farklı dünyada eşi benzeri olmayan, hayran olduğum en ilginç bölge. Hele de Kaymaklı Yer Altı Şehri UNESCO miras listesinde bulunan harika bir yer. Mutlaka görülmesi gereken yerlerden. Nevşehir’e 20 km. mesafede bulunan Kaymaklı kasabasındadır. 8 katlı olup ilk katı erken dönem tarihlenmektedir.

Kaymaklı'nın tarihi M.Ö. 3000 yılına kadar gidiyor. Hititler Dönemi'nde yapılmış bu şehir sekiz katlı. Roma ve Bizans dönemlerinde diğer alanların da oyulmasıyla genişletilerek yeraltı şehrine dönüştürülen Kaymaklı, tüf kayalara oyulmuş. Bir topluluğun geçici olarak yaşayabilmesi için gerekli barınma şartlarına uygun olan alanda, dar koridorlarla birbirlerine bağlanan oda ve salonlar, şarap depoları, su mahzenleri, mutfak ve erzak depoları, havalandırma bacaları, su kuyuları, kilise ve dışarıdan gelebilecek herhangi bir tehlikeyi önlemek için kapıyı içten kapatan büyük sürgü taşları yer alıyor. Milattan önce 4000 yıl kadar önce burada yaşadığı bilinen, 8 Katlı bir yeraltı şehri. İlk 4 katı ziyarete açık ki bu bile fazlasıyla fikir veriyor insana. Ciddi kalp, tansiyon, astım, bel fıtığı gibi ağrısı olanlar ve kapalı alan fobisi olanların girmemesi tavsiye ediliyor. Çok dar alanlar ve tüneller var içeride. Tek sıra halinde yürüyebilinior hır, mutfak, kilise, depo, odalardan oluşan günlük hayata dair bölümler mevcut. Kaymaklı yer altı şehri tahmin ettiğimden çok daha büyüleyiciydi. Tam olarak giriş ücretini hatırlamıyorum ama 60 liraya bir müze kart alarak Nevşehir’deki muazzam müzelerin hemen hemen hepsini gezebilirsiniz. Yer altı şehri Nevşehir’i gezerken en çok etkilendiğim noktalardan biri. Kayaların oyulma şekli, katlarca aşağı inmesi her katın ayrı bir işlevi oluşu ve metrelerce yukarı ve aşağı inen hava tünelleri ile tam anlamıyla ağzımız açık kaldı. Tekrar tekrar gezilebilecek, her seferinde değişik bir özellik farkedilebilcek güzellikte bir yapı. Özellikle tünellerde bulunan kocaman yuvarlak sürgülü kapı taşları inanılmazdı. Nevşehir’i ziyaret eden herkesin gezip görmesini kesinlikle tavsiye ederim.

Kapadokya binlerce yıllık geçmişinde sıklıkla saldırılara ve akınlara maruz kaldığından, hemen hemen her evin altında tehlike anında gizlenilebilecek odalar ile gizli geçitler bulunuyor. Bu da yer üstündeki köy yerleşimlerini yer altına taşıyarak yeraltı köyleri, köyleri birbirine bağlayan tünellerle de yeraltı şehirleri oluşturmuş. Binlerce insanının hiç dışarı çıkmadan uzun bir süre barınmasını sağlayan erzak depoları, su kuyuları, kesintisiz havalandırma sağlayan bacalar, tuvaletler, ibadethaneler de çoğu kez ‘bu işte Ufo parmağı mı var’ diye düşündüren Kapadokya yeraltı şehirlerinin mükemmel tasarımının bir kanıtı gibi.